ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΛΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ ΤΟΥΣ

Της ΣΟΦΗΣ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ*

Λίγες μέρες πριν τη σύγκληση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, που θα εγκρίνει τα προσυνεδριακά κείμενα του Συνεδρίου, εκφράστηκε δημόσια και με τρόπο άκρως αιφνιδιαστικό, η άποψη για κατάργηση της δυνατότητας εκλογής αντιπροσώπων για το Συνέδριο και των πολιτικών οργάνων με λίστα, στη βάση κατατεθειμένων διακριτών πολιτικών θέσεων.

Η άποψη αυτή παραγνωρίζει, καταρχάς, το γεγονός ότι η δυνατότητα λίστας κατοχυρώθηκε και πολύ πρόσφατα, στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη, αποτελώντας ήδη κεκτημένο του ΣΥΡΙΖΑ, αφού η ανάδειξη της Κεντρικής του Επιτροπής έγινε με λίστες.

Η άποψη αυτή ανατρέπει στην ουσία τη συλλογική απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης για μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο πολυτασικό κόμμα και στην πράξη θα αποτρέψει μέχρις εξαφανίσεως, την ύπαρξη και διάδοση διαφορετικών απόψεων στο κόμμα, πέραν εκείνων της ηγετικής πλειοψηφίας.

Ο λόγος είναι απλός. Από τη στιγμή που μια ιδιαίτερη , πέραν της ηγεσίας, τάση και άποψη, οι οποίες είναι μειοψηφικές, δεν μπορούν να αντιπροσωπευθούν στα κομματικά σώματα και όργανα, πράγμα που διασφαλίζεται μόνο με λίστα και μπορεί να συρρικνωθούν μέχρι εξαφανίσεως, από την εκάστοτε ηγετική πλειοψηφία μέσα από ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο, το οποίο όσο περιορισμένη σταυροδότηση και αν υπάρχει, λειτουργεί ισοπεδωτικά για τις μειοψηφίες, τότε αυτή η τάση και άποψη δεν θα διαμορφώνεται ή δεν θα διατυπώνεται ποτέ. Διότι θα γνωρίζει εκ των προτέρων ότι την αναμένει η αδυναμία επιβίωσης και η πολιτική διοικητική εξόντωση της ίδιας και όσων την ασπάζονται από την εκάστοτε πλειοψηφία.

Το κόμμα τότε με την κατάργηση της λίστας, θα είναι τυπικά πολυτασικό ενώ θα έχει μετατραπεί σε ένα παραδοσιακό πολιτικό μόρφωμα αδύναμο να εξελιχθεί και πολύ περισσότερο να καινοτομήσει και να πρωτοπορήσει.

Ακόμα περισσότερο η τελεσιγραφική κατάργηση των μικρότερων αριστερών οργανώσεων (συνιστωσών) του ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική πολιτική συζήτηση στα πολιτικά όργανα και με ταυτόχρονη κατάργηση και της λίστας, τις εξωθεί στη βίαιη προσαρμογή στην πλειοψηφική άποψη ή στην αποχώρηση από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η άρνηση της δυνατότητας της λίστας, η άρση, δηλαδή, του πιο βασικού μέτρου προστασίας της μειοψηφίας και η εγκατάλειψη της αρχής της αντιπροσωπευτικότητας των απόψεων στα κομματικά σώματα και όργανα ευλόγως προκαλεί ερωτηματικά και ανησυχία για τους πραγματικούς στόχους του επικείμενου Συνεδρίου και τον χαρακτήρα του κόμματος που οικοδομείται. Γιατί με τον ακρωτηριασμό δικαιωμάτων, όπως η λίστα, αμφισβητείται στην πραγματικότητα η ίδια η ύπαρξη τάσεων και ιδεολογικών ρευμάτων, που αποτελεί μακρά δημοκρατική παράδοση και κατάκτηση του πολιτικού μας χώρου, καταστατικά κατοχυρωμένη δύο δεκαετίες στον Συνασπισμό και μάλιστα ως μία από τις βασικές αρχές οργάνωσης και λειτουργίας του.

Αυτή τη δημοκρατική κατάκτηση ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να την απεμπολήσει. Είναι αδιαπραγμάτευτη, γιατί για την Αριστερά η δημοκρατία και τα δικαιώματα των μειοψηφιών δεν είναι υπόθεση συσχετισμών ούτε ψηφοφοριών. Η προστασία τους συνιστά αρχή και ως τέτοια κατοχυρώνεται.
Η λειτουργία τάσεων, με απόλυτο σεβασμό στην αρχή της πλειοψηφίας και στις συλλογικά ειλημμένες αποφάσεις και με διασφάλιση της ενιαίας δημόσιας έκφρασης, αποτελούν βασικό συστατικό ενός σύγχρονου δημοκρατικά δομημένου αριστερού κόμματος, που απορρίπτει τόσο τα μονολιθικά όσο και τα συγκεντρωτικά – αρχηγικά πρότυπα οργάνωσης και λειτουργίας των αστικών κομμάτων διαχείρισης. Είναι η επιλογή της Αριστεράς που έχει εγκαταλείψει οριστικά λογικές εξόντωσης της διαφορετικής άποψης και των πολυδιασπάσεων.

Άλλωστε, η εμπέδωση στο ΣΥΡΙΖΑ της αρχής της ενότητας στη διαφορετικότητα είναι ένα από τα στοιχεία εκείνα που του επέτρεψαν στους δύσκολους καιρούς να αντέξει στις δοκιμασίες, σε καμία περίπτωση δεν τον εμπόδισε, αντιθέτως τον υποβοήθησε να συσπειρώσει στις γραμμές του ευρύτατες δυνάμεις και να αποκτήσει μια τεράστια δυναμική που τον έφερε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Σήμερα, που ο ΣΥΡΙΖΑ φιλοδοξεί να οικοδομήσει ένα κόμμα ριζοσπαστικό, μεγάλο, συλλογικό και δημοκρατικό, το στοιχείο της πολυτασικότητας είναι αυτό που μπορεί να δημιουργήσει στο εσωτερικό του συνθήκες μιας ζωντανής πολιτικής λειτουργίας, με ελεύθερη διακίνηση ιδεών και ανοιχτή ιδεολογική αντιπαράθεση, να συμβάλει στην παραγωγή πολιτικής, αλλά και στην περαιτέρω διεύρυνση κα στην οργανωτική ανάπτυξη του ΣΥΡΙΖΑ.

Επομένως, αν κάτι πρέπει να περισταλεί στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι το δικαίωμα των μελών να συνδιαμορφώνουν, στα πλαίσια τάσεων και να προβάλλουν συλλογικά τις απόψεις και προτάσεις τους και στη βάση αυτών των πολιτικών απόψεων να εκλέγονται για τα κομματικά σώματα και όργανα με λίστα, αλλά το «δικαίωμα» κεντρικών στελεχών να παρουσιάζουν προσωπικές τους απόψεις, χωρίς να διευκρινίζουν ότι πρόκειται για προσωπική άποψη, ως επίσημες θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, προκαλώντας συνεχή αναδίπλωση στην πολιτική μας κατεύθυνση.
Στο Ιδρυτικό του Συνέδριο ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να υπερασπισθεί, με καταστατικές και πολιτικές δεσμεύσεις το δικαίωμα ύπαρξης και ανεμπόδιστης εκπροσώπησης των ιδεολογικών και πολιτικών ρευμάτων και ταυτοχρόνως την προάσπιση των συλλογικών και δημοκρατικών αποφάσεων, με στόχο να κατακτηθεί μια αποτελεσματική σχέση δημοκρατίας, πλουραλισμού και ενιαίας δημόσιας έκφρασης της πολιτικής του.

*Η Σόφη Παπαδόγιαννη είναι μέλος της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ